(TBTCO) - Bộ Tài chính cho biết, theo kết quả Khảo sát ngân sách mở năm 2023 (OBS 2023) vừa được Tổ chức Hợp tác ngân sách quốc tế (IBP) công bố, xếp hạng minh bạch ngân sách của Việt Nam tiếp tục được nâng lên ở mức 57/125 quốc gia, tăng 11 bậc so với kỳ đánh giá năm 2021 và tăng 20 bậc so với năm 2019.
Nguồn: Tổ chức Hợp tác ngân sách quốc tế. Đồ họa: Văn Chung
Chỉ số minh bạch ngân sách của Việt Nam tăng 11 bậc
Theo Bộ Tài chính, các trụ cột đều cao hơn mức trung bình toàn cầu và tăng điểm so với năm 2021: trụ cột Minh bạch ngân sách đạt 51/100 điểm (trung bình toàn cầu là 45/100 điểm, tăng 7 điểm so với năm 2021); trụ cột Sự tham gia của công chúng đạt 19/100 điểm (trung bình toàn cầu là 15/100 điểm, tăng 2 điểm so với năm 2021); trụ cột Giám sát ngân sách đạt 82/100 điểm (trung bình toàn cầu là 62/100 điểm, tăng 2 điểm so với năm 2021).
Kết quả xếp hạng OBS 2023 cho thấy sự quyết tâm, nỗ lực của Việt Nam trong việc tăng cường công khai minh bạch ngân sách thông qua tính sẵn có của các tài liệu ngân sách. Việc công khai đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin trong toàn bộ quy trình ngân sách, từ khâu dự toán trình Quốc hội, dự toán được Quốc hội thông qua, tình hình thực hiện trong năm, quyết toán được Quốc hội phê chuẩn. Nội dung, hình thức công khai đa dạng, ngoài việc công khai chi tiết biểu mẫu, số liệu ngân sách nhà nước (NSNN), còn công khai các báo cáo thuyết minh chi tiết, báo cáo ngân sách dành cho công dân được thiết kế dưới dạng biểu đồ, đồ họa.
| Việt Nam có 3 tài liệu báo cáo về ngân sách đạt điểm số ở ngưỡng cao
Điểm đáng chú ý là trong kết quả OBS 2023 của Việt Nam có 3 tài liệu đạt điểm số ở ngưỡng cao: Báo cáo ngân sách dành cho công dân đạt tối đa 100/100 điểm; dự toán NSNN đã được Quốc hội quyết định đạt 83/100 điểm; báo cáo tình hình thực hiện NSNN trong năm đạt 78/100 điểm.
|
Báo cáo được đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ Tài chính, Cổng Công khai ngân sách, in ấn phẩm… tạo điều kiện thuận lợi để người dân dễ dàng nắm bắt về ngân sách, ngày càng thu hút sự quan tâm và thúc đẩy hơn nữa sự tham gia của người dân vào quy trình ngân sách, giám sát ngân sách.
Theo Bộ Tài chính, điểm đáng chú ý là trong kết quả OBS 2023 của Việt Nam có 3 tài liệu đạt điểm số ở ngưỡng cao: Báo cáo ngân sách dành cho công dân đạt tối đa 100/100 điểm; dự toán NSNN đã được Quốc hội quyết định đạt 83/100 điểm; báo cáo tình hình thực hiện NSNN trong năm đạt 78/100 điểm.
Triển vọng cải thiện đã tốt hơn
Theo Bộ Tài chính, để đạt được kết quả này, Bộ đã thực hiện cơ chế lấy ý kiến trực tiếp người dân vào dự thảo dự toán NSNN trình Quốc hội và xây dựng báo cáo ngân sách công dân đối với tài liệu này, trước khi Quốc hội quyết định dự toán NSNN. Dự toán NSNN sau khi được Quốc hội quyết định và trong quá trình điều hành dự toán NSNN trong năm đều được công khai kịp thời, đầy đủ, chính xác, kèm theo báo cáo ngân sách dành cho công dân để người dân có đầy đủ thông tin thực hiện giám sát ngân sách.
Hiện nay, Bộ Tài chính đang tổ chức các cuộc khảo sát để đánh giá việc thực hiện công khai ngân sách địa phương theo quy định của Luật NSNN năm 2015, nắm bắt kịp thời các khó khăn, vướng mắc và đề xuất, kiến nghị của các cấp chính quyền địa phương, cũng như nhu cầu, mong muốn của người dân về thông tin ngân sách. Trên cơ sở đó có căn cứ tham mưu, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về công khai ngân sách phù hợp với thực tiễn Việt Nam và đáp ứng tốt hơn thông lệ quốc tế.
Bộ Tài chính tiếp tục mong muốn nhận được sự đóng góp ý kiến, hỗ trợ kỹ thuật của các tổ chức quốc tế, các tổ chức, cá nhân trong nước để hoàn thiện cơ chế, chính sách về quản lý và công khai NSNN. Đồng thời thu hút hơn nữa sự quan tâm của người dân đối với các thông tin ngân sách và tạo thuận lợi cho người dân có ý kiến tham gia, góp ý vào các tài liệu trong toàn bộ quy trình ngân sách, giám sát thực hiện ngân sách. Qua đó, nâng cao trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý, sử dụng NSNN hiệu quả, đúng quy định và trách nhiệm giải trình tài chính công.
Khảo sát ngân sách mở (OBS) là sáng kiến nhằm thúc đẩy công khai minh bạch ngân sách, do IBP phối hợp với các tổ chức xã hội độc lập (ở Việt Nam là Trung tâm Phát triển và Hội nhập - CDI), tiến hành đánh giá tại hơn 100 quốc gia trên thế giới, chu kỳ đánh giá 2 năm một lần kể từ năm 2006.
Theo TS. Ngô Minh Hương - người nghiên cứu chính về OBS của Trung tâm Phát triển và Hội nhập, chỉ số công khai ngân sách của Việt Nam năm 2023 đạt kết quả tích cực và có triển vọng cải thiện tốt hơn. Tuy nhiên, đáng chú ý, ở trụ cột “sự tham gia của công chúng”, mặc dù điểm của Việt Nam tăng và hiện cao hơn điểm trung bình toàn cầu nhưng vẫn ở mức tham gia còn khiêm tốn. Do vậy, cần có các cơ chế thúc đẩy sự tham gia của công chúng vào tất cả các giai đoạn của quy trình ngân sách, bao gồm lập, thực hiện và kiểm toán ngân sách.
|
Người dân kiểm tra, giám sát sử dụng ngân sách các cấp, các ngành
Tại một cuộc hội thảo gần đây, có ý kiến cho rằng, cần có cơ chế rõ ràng về sự tham gia của công chúng vào quy trình ngân sách qua Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân… Bởi vì để tham gia vào ngân sách không dễ, đòi hỏi phải có chuyên môn, kiến thức, vì vậy cần lựa chọn kỹ lưỡng, nếu để tất cả mọi người dân đều đóng góp ý kiến chưa chắc đã hiệu quả. Ngoài ra, để nâng cao chỉ số công khai ngân sách, việc chọn mẫu và đối tượng khảo sát cần đa dạng hơn. Đồng thời, cần đánh giá hiệu quả của việc công bố chỉ số công khai ngân sách nhiều năm nay.
Trên thực tế, điểm xếp hạng này nâng mức xếp hạng của Việt Nam lên 57/125 quốc gia tham gia khảo sát. Với điểm số này, Việt Nam cao hơn so với các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á, như: Campuchia, Malaysia, Đông Timor và Myanmar.
Để đạt được kết quả này, Bộ Tài chính đã thực hiện cơ chế lấy ý kiến trực tiếp người dân thông qua các cuộc tọa đàm do CDI tổ chức về dự thảo dự toán ngân sách, qua đó đã cung cấp thông tin, cũng như tiếp thu những ý kiến đóng góp quý báu từ các nhà khoa học, các tổ chức, cá nhân để hoàn thiện dự toán NSNN trình Quốc hội quyết định.
Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng xây dựng các Báo cáo NSNN dành cho công dân với ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, đồng thời thực hiện đa dạng các hình thức phổ biến thông tin đến người dân, tạo điều kiện thuận lợi để người dân dễ dàng nắm bắt thông tin về ngân sách hơn, từ đó tăng cường sự quan tâm và tham gia vào quá trình xây dựng, giám sát ngân sách.
Nhiều năm qua, Bộ Tài chính đã công khai báo cáo ngân sách dành cho công dân. Báo cáo đã đưa ra một số giải pháp chủ yếu điều hành nhiệm vụ tài chính - NSNN các năm. Bằng ngôn ngữ và hình thức thể hiện đơn giản, dễ hiểu thông qua các hình ảnh, bảng, biểu đồ, Báo cáo giúp người dân bình thường, ngay cả những người nắm ít kiến thức về tài chính - ngân sách đều có thể tiếp cận và nắm bắt được các thông tin cơ bản về NSNN.
Báo cáo ngân sách dành cho công dân - Dự toán NSNN theo từng năm được Bộ Tài chính đăng tải công khai tại Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính, phát hành ấn phẩm, công bố rộng rãi thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Báo cáo cũng được gửi đến tất cả các bộ, cơ quan trung ương, địa phương để tăng cường công tác công khai NSNN, đồng thời khuyến khích các bộ, ngành, địa phương triển khai xây dựng báo cáo ngân sách dành cho công dân của cơ quan, đơn vị mình.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục thực hiện tốt công tác công khai NSNN theo đúng quy định, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công khai ngân sách để tạo điều kiện tối đa cho người dân được tiếp cận và khai thác thông tin NSNN. Cùng với đó, thực hiện hướng dẫn và giám sát các địa phương, các bộ, ngành thực hiện nghiêm túc việc công khai theo quy định của Luật NSNN.
|
Minh Anh (Nguồn:https://thoibaotaichinhvietnam.vn/viet-nam-thay-doi-vuot-bac-trong-cong-khai-minh-bach-ngan-sach-154327.html)